شستشوی شیمیایی در صنعت و روش‌ های انجام تست‌ های کنترل کیفیتChemical Washing in The Industry Book

مقدمه‌ای از کتاب شستشوی شیمیایی در صنعت و روش‌ های انجام تست‌ های کنترل کیفیت

امروزه، علاقه‌مندی به کاهش هزینه‌های جایگزینی و تعمیر دستگاه‌ها، حفظ کیفیت و کمیت تولید، کاهش مشکلات زیست‌ محیطی و افزایش ایمنی کار با دستگاه‌ها، نگهداری مناسب آن‌ها را اجتناب ناپذیر کرده است. در بسیاری از فرآیندهای تولیدی، تمیز و آماده کردن سطح قطعات، زمینه‌ساز انجام موفق عملیات بعدی مثل انجام انواع پوشش‌کاری و تعمیرات می‌باشد. در صنایع خودروسازی عمر و کیفیت رنگ بدنه یکی از فاکتورهای ﻣﺆثر در انتخاب مشتری می‌باشد. در صنایع آبکاری و تعمیرات در صنایع بزرگ مثل صنایع هواپیمایی، حمل و نقل ریلی و تجهیزات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کیفیت تمیزی سطح قطعات قبل از فرآیند اصلی از حساسیت بالایی برخوردار است.

سالانه میلیاردها دلار در دنیا صرف هزینه‌های مربوط به خرید مواد شیمیایی مورد نیاز، تجهیزات مناسب و دستمزد پرسنل شاغل در این بخش می‌گردد که سهم هزینه‌های این بخش در کشور ما نیز کم نیست. با توجه به حساسیت بالای شستشوی شیمیایی در بسیاری از بخش‌های صنعت و هزینه‌های بالای آن، تغییر در نگرش‌های موجود و دنبال کردن دیدگاه‌های علمی و تخصصی حائز اهمیت می‌باشد. با توجه به عدم وجود منابع مناسب برای استفاده شاغلین در صنعت، حاصل تجربیات و مطالعات انجام‌شده در ارتباط با استانداردها و دیدگاه‌های علمی شستشوی شیمیایی در کتاب حاضر ارائه شده است. مراجع مورد استفاده در انتهای کتاب در بخش مراجع آمده است. این کتاب در سه فصل آماده شده است که در بخش نخست به ترتیب به موضوعات شناخت روش‌های مختلف شستشو، پارامترهای مؤثر در انتخاب فرآیند شستشو، شناخت انواع آلودگی‌های صنعتی و معرفی تجهیزات مورد نیاز پرداخته شده است.

در فصل دوم با توجه به استانداردهای موجود، دستورالعمل‌های آزمایش‌ها برای کنترل کیفیت فرآیندهای شستشوی مختلف شامل شوینده‌های قلیایی، امولسیونی، کربن‌زدا، پیکلینگ، اسیدشویی آمده است. یکی دیگر از بحث‌های مهم در شستشوی شیمیایی، چگونگی ارزیابی کیفیت تمیزی سطح قطعات پس از شستشو می‌باشد که فصل سوم به دستورالعمل‌های آزمایش‌های مربوط اختصاص داده شده است. در بخش ضمائم نیز تعدادی از فرمولاسیون‌های مفید برای شوینده‌ها و بازدارنده‌های پرکاربرد معرفی شده‌اند. امید است این کتاب بتواند راه‌گشای بخشی از مشکلات موجود در صنعت کشور عزیزمان باشد.

فهرست مطالب کتاب شستشوی شیمیایی در صنعت و روش‌ های انجام تست‌ های کنترل کیفیت

فصل اول :آشنايي با روش‌هاي مختلف شستشوي صنعتي و انتخاب روش شستشو

• 1-1- انتخاب پروسه شستشو
• 1-1-1- شوینده‌ها
• 2-1-1- جنس قطعات در عملیات شستشو
• 2-1- انواع آلاينده‌ها
• 1-2-1- زدایش ترکیبات رنگی و کربنی
• 1-1-2-1- شستشوی امولسیونی
• 2-1-2-1- شستشوی قلیایی
• 3-1-2-1- شستشوی قلیایی الکترولیتی
• 4-1-2-1- اسید‌شویی
• 5-1-2-1- چربی‌گیری با بخار
• 6-1-2-1- شستشوی با حلال
• 2-2-1- زدایش روغن‌ها و گریس‌ها غیر کربنه
• 1-2-2-1- شستشوی امولسیونی
• 2-2-2-1- چربی‌گیری با بخار
• 3-2-2-1- شستشوی با حلال
• 4-2-2-1- اسید‌شویی
• 5-2-2-1- قلیا‌شویی
• 6-2-2-1- شستشوی قلیایی الکترولیتی
• 3-2-1- زدایش روغن‌های تراشکاری و مواد همراه آن از روی قطعات فولادی
• 1-3-2-1- شستشوی امولسیونی
• 2-3-2-1- شستشوی قلیایی
• 3-3-2-1- شستشوی قلیایی الکترولیتی
• 4-3-2-1- چربی‌گیری با بخار
• 5-3-2-1- شستشوی با حلال
• 6-3-2-1- اسید‌شویی
• 4-2-1- زدایش زنگ و رسوب
• 1-4-2-1- فرچه‌زنی
• 2-4-2-1- تامبلینگ
• 3-4-2-1- بلاست کردن توسط مواد ساینده
• 4-4-2-1- پیکلینگ
• 5-4-2-1- پیکلینگ الکترولیتی
• 6-4-2-1- رسوب‌زدایی در حمام نمک
• 7-4-2-1- رسوب‌زدایی قلیایی
• 8-4-2-1- اسید‌شویی
• 9-4-2-1- مثال اول برای انتخاب روش تميزکاری
• 10-4-2-1- مثال دوم برای انتخاب روش تميزکاری
• 11-4-2-1- مثال سوم برای انتخاب روش تميزکاری
• 12-4-2-1- مثال چهارم برای انتخاب روش تميزکاری
• 13-4-2-1- مثال پنجم برای انتخاب روش تميزکاری
• 5-2-1- زدایش بقایای ذرات مغناطیسی و فلورسانس نفوذکننده در بازرسی فنی
• 6-2-1- روش‌های خاص برای زدایش آلاینده‌های ایجاد‌شده در عملیات سنگ‌زنی، پرداخت‌کاری و صیقل‌کاری
• 3-1- شستشوی قلیایی
• 1-3-1- صابونی شدن آلاینده
• 2-3-1- ایجاد امولسیون
• 3-3-1- سازنده‌های یک شوینده قلیایی
• 4-3-1- افزودنی‌ها
• 5-3-1- فعال‌کننده‌های سطحی
• 6-3-1- تجهيزات لازم براي شوينده‌هاي قليايي
• 4-1- اسيدشويي با محلول‌های سولفوريک اسيد
• 1-4-1- بازدارنده‌ها
• 2-4-1- کنترل متغیرهای فرآیند
• 3-4-1- شستشو با آب
• 4-4-1 غير فعال كردن سطح قطعات پس از اسيد‌شويي
• 5-4-1- ساخت تانک اسید شویی
• 6-4-1- روش حرارت‌دهی و کنترل درجه‌ی حرارت
• 5-1- روش اولتراسونیک
• 6-1- چربی‌گیری با بخار

فصل دوم- دستورالعمل‌های آزمایش‌های کنترل کیفیت فرآیند شستشو

• 1-2- کنترل شوینده‌های قلیای
• 1-1-2- قلیائیت آزاد
• 2-1-2- قلیائیت کل بر مبنای
• 1-2-1-2- بررسي نتايج آزمايش‌های اندازه گيري قليائيت كل و آزاد
• 3-1-2- تعیین مقدار Na2O ترکیب‌شده با اسیدهای چرب
• 4-1-2- تعیین مقدار چربی و روغن محلول در شوینده قلیایی
• 2-2- کنترل شوینده‌های امولسیونی
• 1-2-2- تعیین نقطه‌ی کار شوینده‌ی امولسیونی
• 3-2- کنترل تانک کربن‌زدا
• 4-2- کنترل عملیات پیکلینگ
• 1-4-2- تعیین راندمان عملیات پیکلینگ
• 2-4-2- تعیین غلظت اسی
• 1-2-4-2- روش انجام آزمایش تیتراسیون
• 2-2-4-2- روش انجام آزمایش آزاد‌سازی گاز
• 3-2-4-2- اندازه‌گیری دانسیته توسط بومه‌سنج
• 3-4-2- تعیین غلظت فلز
• 1-3-4-2- استفاده از نموگراف
• 2-3-4-2- استفاده از جداول موجود
• 3-3-4-2- تیتراسیون
• 4-3-4-2- استفاده از بومه‌سنچ
• 5-3-4-2- استفاده از کاغذهای تست
• 6-3-4-2- روابطي براي محاسبه دانسيته
• 4-4-2- تعیین راندمان بازدارنده
• 5-2- کنترل فاضلاب

فصل سوم: دستورالعمل‌های آزمایش‌های کنترل کیفیت تميزي قطعات

• 1-3- تست‌های بررسی کیفیت تمیزی سطح قطعات
• 2-3- تست جایگزینی مس
• 3-3- تهیه کوپن‌های تست جهت ارزیابی شستشو
• 1-3-3- تعاریف
• 2-3-3- روش تهیه‌ی کوپن
• 3-3-3- روش A، نمونه آلاینده غیر فرارNVR یک طرفه
• 4-3-3- روش B، نمونه آلاینده NVR دو طرفه
• 5-3-3- روش C، نمونه آلاینده NVR و دانه‌های جامد
• 6-3-3- محاسبات
• 4-3- فاکتور تأثیر شستشو (Cleaning Effectiveness Factor, CEF)
• 1-4-3- تعاریف
• 2-4-3- کاربردهای تست
• 3-4-3- روش انجام آزمایش
• 4-4-3- محاسبات
• 5-4-3- محاسبه‌ی فاکتور تأثیر CEF
• 5-3- تست شکست فیلم
• 1-5-3- روش انجام آزمایش
• 6-3- تست اسپری
• 1-6-3- روش انجام آزمایش
• 2-6-3- تفسیر نتایج
• 7-3- تعیین میزان تمیزی سطح قطعه به صورت کمی
• 8-3- فلورسانس
• 9-3- وزن آلاینده باقی‌مانده
• 10-3- روش ویپینگ
• 11-3- تکنیک تریسر رادیو ایزوتوپ
• 12-3- تست بر خط on-line
• 13-3- روش‌هاي تست تميزي سطح قطعات آلومينيوم

پیوست

• فرمولاسيون برای زنگ‌زدايی (Rust Removers) سطوح مختلف (31 فرمول)
• تركيب مناسب جهت سفيدكاري (Brightening) و پوليش‌كاري (Polishing) سطح قطعات
• ترکيب مناسب برای اسيدشويي
• بازدارنده خوردگي در فاز بخار
• بازدارنده‌هاي مورد استفاده در اسيد‌شويي با محلول‌هاي سولفوريك اسيد
• كاهش‌دهنده خوردگي فلزات سبك در چربي‌گيري با حلال
• تركيبات مفيد جهت كربن‌زدايي قطعات
• رمولاسيون شوينده‌هاي امولسيوني
• فرمولاسيون حلال شستشوي موتور (Motor Cleaner)
• ترکيبات ضد زنگ (Rust Proofing) (8 فرمول)
• فرمولاسيون شوينده‌هاي قليايي مختلف با توجه به جنس قطعه و روش شستشو
• غير فعال‌سازي سطح پس از شستشو
• فرمولاسيون فسفات جهت قطعات آلومينيومي
• حذف پوشش‌های فلزی از روی سطوح